Giải mã thói quen kỳ lạ của muỗi: Vì sao chúng thích vo ve quanh đầu con người?
Nhiều người thắc mắc vì sao muỗi luôn thích vo ve quanh tai, đặc biệt là khi tắt đèn đi ngủ. Sự thật đằng sau tiếng vo ve khó chịu ấy lại chứa cả một “kịch bản sinh tồn” đầy phức tạp của loài côn trùng nhỏ bé nhưng vô cùng tinh ranh này.
Vào những đêm yên tĩnh, khi mọi người vừa tắt đèn và sẵn sàng chìm vào giấc ngủ, bỗng đâu đó vang lên tiếng vo ve quen thuộc — thứ âm thanh khiến bao người phải bật dậy quờ tay tìm chai xịt muỗi. Nhưng ít ai biết rằng, đằng sau tiếng vo ve khó chịu ấy là cả một câu chuyện khoa học khá thú vị.
Theo giáo sư Michael Riehle, chuyên gia côn trùng học tại Đại học Arizona (Mỹ), tiếng vo ve quanh tai thực ra chỉ là hệ quả của việc muỗi đập cánh. Khi chúng bay, đôi cánh nhỏ bé vỗ tới 500 lần mỗi giây, tạo nên âm thanh ở tần số khoảng 450–500 hertz — tương đương với nốt La mà các dàn nhạc dùng để chỉnh tông. Với con người thì đó là tiếng động khó chịu, nhưng với muỗi đực, đó lại là… âm nhạc tình yêu, giúp chúng nhận biết muỗi cái ở gần.
Điều thú vị là muỗi cái mới là “thủ phạm” khiến chúng ta mất ngủ. Trái với muỗi đực chỉ ăn mật hoa, muỗi cái cần máu để tạo năng lượng sản xuất trứng. Khi đèn tắt, cơ thể người trở thành nguồn nhiệt lớn nhất trong phòng, giúp chúng dễ dàng định vị “mục tiêu”. Lúc này, tiếng vo ve quanh đầu bạn chính là lời thông báo: “Ta đã khóa mục tiêu!”
Nhưng vì sao muỗi lại thích quanh tai hoặc đầu chứ không phải nơi khác? Câu trả lời nằm ở khí CO₂. Con người thở ra nhiều khí CO₂ nhất qua mũi và miệng – khu vực gần đầu. Muỗi có cảm biến đặc biệt trên râu và chân, giúp chúng phát hiện loại khí này từ xa. Khi tới gần, chúng sẽ sử dụng vị giác ở bàn chân để kiểm tra xem “nạn nhân” có đủ máu “ngon” cho bữa tiệc hay không.
Nhiều người tin rằng nhóm máu O dễ bị muỗi cắn hơn, nhưng giáo sư Riehle cho rằng chưa có bằng chứng thật sự thuyết phục. Thay vào đó, ông cho rằng yếu tố di truyền, mùi da và thậm chí chế độ ăn uống mới là nguyên nhân quyết định. Một số người có lượng vi khuẩn da thấp hoặc mùi cơ thể nhẹ nhàng hơn lại dễ thu hút muỗi hơn cả. Và bạn sẽ ngạc nhiên khi biết rằng, màu quần áo tối như đen hay xanh đậm cũng khiến bạn “nổi bật” hơn trong mắt muỗi.
Một phát hiện thú vị khác: muỗi không chỉ thích đầu người, mà còn đặc biệt mê… bàn chân. Lý do là khu vực này thường ấm, ẩm, và chứa nhiều vi khuẩn tạo mùi đặc trưng. Một nghiên cứu năm 1996 đăng trên Trends in Parasitology cho thấy, muỗi truyền bệnh sốt rét thuộc giống Anopheles bị thu hút bởi vi khuẩn Brevibacterium linens — loại vi khuẩn cũng có trong pho mát Limburger. Đến năm 2013, một nghiên cứu khác trên PLOS One xác nhận: đúng vậy, muỗi thật sự thích mùi pho mát này!
Vì thế, nếu bạn từng thấy muỗi vo ve quanh mắt cá chân hoặc bàn chân, đó không phải ngẫu nhiên — mà vì mùi “thơm đặc sản” của cơ thể bạn đã khiến chúng không thể cưỡng lại.
Tóm lại, muỗi không đơn thuần chỉ là kẻ hút máu vô duyên, mà là một cỗ máy sinh tồn tinh vi. Chúng dùng nhiệt, khí CO₂, mùi cơ thể và cả tần số cánh để xác định mục tiêu. Tiếng vo ve quanh tai bạn, dù khiến nhiều người phát cáu, thực chất chỉ là lời nhạc hiệu cho một cuộc “săn mồi” hoàn hảo của tự nhiên.
Và lần tới khi bạn nghe tiếng vo ve sát bên tai, hãy nhớ rằng — không phải muỗi cố tình trêu bạn đâu, chỉ là bạn… thơm ngon quá mức mà thôi!
